Paper rechtssociologie 7,5 - Gehoord en erkend door de officier van justitie? Een korte blik op hoe - Studeersnel (2025)

Studiejaar: 2017/2018

Preview tekst

Gehoord en erkend door de officiervan justitie?Een korte blik op hoe het Openbaar Ministerie omgaat met de hedendaagsediversiteit.‘In de samenleving hebben we een mix aan culturele achtergronden. Het OM hoortdaarom ook een mix te zijn. Want als jij jezelf niet herkent in een ander, dan voel jijje buitengesloten. Ik geloof daarom dat gehoor geven aan de stem van anderen hetbegin is van de erkenning van de ander en dat je daarmee een gevoel geeft van: jijhoort er ook bij.’ – Karima HaraRawand Hassan4029399r.a@students.uuWerkgroep 3Dhr. Simon Thomas11. InleidingOnlangs is er vanuit de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (hierna:WRR) een rapport verschenen waarin de toenemende diversiteit in Nederland inkaart is gebracht Daaruit blijkt onder andere dat in buurten met hoge diversiteitnaar afkomst, de onderlinge verhoudingen als ‘minder cohesief’ worden beoordeelddoor de bewoners Volgens het rapport zal de toename van diversiteit tevens ook‘een structureel kenmerk zijn van de Nederlandse samenleving’. Tegelijkertijd roepthet rapport de inwoners, overheden en organisaties op om zich toe te rusten opdeze toename. Bij het Openbaar Ministerie(hierna: OM) hebben ze al een begingemaakt. Onder leiding van ex OM-topman Herman Bolhaar is er een initiatiefgestart om meer ‘gekleurde aanklagers’ aan te nemen bij het OM, zodat wordtvoorkomen dat er een kloof ontstaat tussen het OM en de samenleving. 3In deze bijdrage wordt er met een rechtssociologische bril een blik geworpen op dehet diversiteitsbeleid van het OM. Daarvoor zijn er interviews afgenomen metverkeersofficier Suzan Heij4 en assistent-officier Karima Hara 5. Zij vertellen hunervaringen in het kader van de vraag hoe het OM omgaat met de toenemdediversiteit. Centraal staat de vraag: is het OM toegerust op de toenemendediversiteit in Nederland? Eerst wordt kort aandacht besteed aan het verschijnsel‘misdaad’. Daaropvolgend zal worden besproken of een gebrek aan cohesie een(indirecte) oorzaak kan zijn van criminaliteit. Vervolgens zal worden besprokenhoe het OM omgaat met de toenemende diversiteit, waarna zal worden afgeslotenmet een conclusie.2 is “normaal”.1Jennissen, Engbersen, Bokhorst en Bovens: ‘De Nieuwe verscheidenheid. Toenemende diversiteit naarherkomst in Nederland’. WRR, Den Haag: 2018.2Jennissen, Engbersen, Bokhorst en Bovens (samenvatting)(2018), p. 83volkskrant/nieuws-achtergrond/meer-gekleurde-aanklagers-nodig-bij-openbaar-ministerieanders-dreigt-een-kenniskloof-~b561eca4/4Suzan Heij (46) is officier van justitie bij het Openbaar Ministerie Parket Noord-Holland. Daarnaast is zijdocent Strafrecht en Performance bij Stichting Studiecentrum Rechtspleging, het opleidingsinstituut voor derechterlijke macht. Zij behandelt zaken van ‘high impact crime’. Zij heeft de portefeuille artikel 6Wegenverkeerswet 1994 (zware verkeersongevallen met de dood als gevolg óf zwaar lichamelijk letsel).Daarnaast behandelt zijn veel voorkomende zaken als woninginbraken, fraude, drugssmokkel en ookverlengingen TBS (ter beschikkingstelling). Haar portefeuille is voornamelijk slachtoffer gericht. Zij houdtcontact met nabestaanden óf het slachtoffer zelf.5Karima Hara (34) is assistent-officier van justitie werkzaam bij het Openbaar Ministerie(OM) parket NoordHolland. Zij behandelt politierechter zittingen met o. (zware) mishandeling, bedreiging, belediging, valsheidin geschriften, fraude, diefstal en smokkel van drugs. Zij is onlangs aangenomen als officier in opleiding voorhet parket in Amsterdam. Zij is daarnaast lid van het OM diversiteitsnetwerk. Dit netwerk houdt zich bezig hetdiversiteitsbeleid van het OM en bestaat uit een diversiteit aan soorten medewerkers.2mogelijk een oorzaak geweest voor deze jongen om bepaald gedrag te vertonen. Ineen gemeenschap hebben mensen de behoefte om sociaal mee te tellen engewaardeerd te worden. Dat geeft hen het gevoel dat ze ‘er bij horen’. 11 VolgensHara kunnen integratieproblemen, gevoel van onbegrip en geen gehoor kunnencriminaliteit in de hand werken. In dit opzichte kan een gebrek aan cohesie eenmede oorzaak zijn van criminaliteit.2 en de context beoordeling.Zoals besproken in de inleiding zet het OM zich in om aanklagers te werven vandiverse etnische achtergronden. Heij ondersteunt het initiatief: ‘het zou goed zijnals rechtspraak en OM steeds meer en meer een afspiegeling gaan vormen van water in de maatschappij rond loopt’. Zij gelooft dat er daardoor meer wederzijdsebegrip zal ontstaan. Door middel van begrip en gehoor zal men elkaar beter lerente begrijpen, en daarmee elkaar ook sneller leren accepteren.Tegelijkertijd gelooft Heij dat het strafrecht een vaste norm moet behouden: ‘er iseen standaard en daar moet men zich aan houden, ongeacht waar je vandaankomt. Anders kan je geen rechtstaat handhaven.’ Hara is het daar mee eens engelooft dat we niet teveel in het de strafbepalingen zelf moeten sleutelen. Zij gelooftdat het OM meer moet doen aan ‘context beoordeling’: ‘dus wie heb je tegenover jeen waarom is iemand zoals die is? Ik vind het belangrijk dat we van mens tot menskijken’. Volgens Hara laat het OM door middel van het in het leven roepen van eendiversiteitsnetwerk zien dat ambitie er is om beter te begrijpen waar desamenleving uit bestaat. Maar uiteindelijk moet het volgens Hara uit de officier zelfkomen: ‘uiteindelijk gaat het er om of je als officier echt luistert en daarmee ookdaadwerkelijk weet wie er tegenover je zit’.3 ConclusieVolgens zowel Heij als Hara poogt het OM de samenleving samen te houden dooronder andere dezelfde norm te handhaven voor een ieder. ‘Het is van belang omaan te geven wat wel en niet mag, en wat onze normen en waarden zijn inNederland. Daarmee laat je aan de burger zien dat dit soort zaken in de juistehanden liggen’. Wel erkennen zij dat de samenleving moeite heeft met dediversiteitsproblemen: ‘we zitten op een punt dat we bijna barsten’, zegt Hara. Zijroept op om de discussie van diversiteit tot een einde te brengen: ‘zo denk ik dat wijmoeten stoppen met er over praten en er wat mee moeten gaan doen’. Het kan alspositief worden aangemerkt dat het OM zich richt op meer diversiteit onder deaanklagers. Daarnaast houdt het OM door middel van een diversiteitsnetwerk zichzelf bewust van de mate van diversiteit en onderkent ook daarmee het belang vanhet onderwerp. Volledig uitgerust is het OM nog niet op de toename, maar deambitie is er wel om elkaar beter te leren begrijpen en dat is een hoopvolperspectief.11Meurs, P. 50.4